Ured za reviziju institucija u Federaciji BiH objavio je konačno Izvještaj o finansijskoj reviziji Operatora za obnovljive izvore energije i efikasnu kogeneraciju. I to, kao u još jednom spornom slučaju, onom za Pretis, istovremeno i za 2020. i 2019. godinu.
Podsjetimo, Operator za obnovljive izvore energije i efikasnu kogeneraciju, pri finansijskoj reviziji za 2018. i Pretis d.d. Vogošća, pri finansijskoj reviziji za 2019. odbili su dati podatke revizorima Ureda za reviziju institucija u FBiH, čime su prekršili Zakon o reviziji u FBiH.
Adekvatna reakcija nadležnih institucija je, u trenutku kad su se ovi skandali dešavali, izostala. Vlada je slučajeve ignorisala, Tužilaštvo zaključilo da u tome nema krivičnog djela, nego da se radi samo o prekršaju, a Parlament nije reagovao, jer Komisija koja je trebala obraditi zahtjev iz Ureda i pripremiti material za sjednicu Parlamenta, nije postojala – podsjetimo Parlamentarna komisija za reviziju FBiH nije održala sjednicu od 13. februara 2018. do 10. septembra 2020., više od dvije i po godine.
No, kada je Komisija konačno formirana i ovaj problem stavila na dnevni red, reagovala je neuobičajeno (ali opravdano) oštro, pokušavajući amortizovati štetu počinjenu dugotrajnim nereagovanjem nadležnih institucija na bezakonje, koje se srećom nije proširilo i dobilo ozbiljnije razmjere. Komisija je, naime, odbijanje saradnje sa Uredom za reviziju i sprečavanje Ureda u vršenju njegovih zakonskih obaveza (a pored Operatora i Pretisa, naveden je i slučaj Finansijsko-informatičke agencije FBiH koja je Uredu odbila dostaviti tražene podatke iz Registra finansijskih izvještaja pravnih lica u FBiH) nazvala rušenjem pravnog sistema i poretka, nepoštivanjem procedura i zakonskih propisa, te privatizacijom institucija i preduzeća koji su u vlasništvu Federacije BiH. A u nastavku je ove kvalifikacije potvrdio i Parlament, zahtjevajući od sve tri navedene institucije da smjesta omoguće pristup Uredu za reviziju svim potrebnim informacijama, odnosno dokumentima, a od Vlade da prekršioce Zakona o reviziji sankcioniše.
Sankcije Vlade su izostale (direktor Operatera razrješen je dužnosti zbog isteka mandata, a ne po kazni), ali je revizorima omogućeno vršenje njihovog posla. Pa su oni obavili finansijsku reviziju, i to, kako smo već naveli, zbog specifičnosti slučaja, i za 2019. i za 2020.
I objavljeni izvještaji pokazuju šta je ustvari bio razlog onemogućavanja revizora da vrše svoj posao. I koliku su štetu mogli prouzrokovati Vlada svojim ignorisanjem i Tužilaštvo svojim tretiranjem tog ponašanja kao tek prekršaja, za koji će počinilac platiti beznačajnu novčanu kaznu, a nastaviti onemogućavati uvid revizora, a samim tim i Parlamenta i javnosti, u svoje poslovanje.
Za malo je, praktično – i to najviše upravo oštrom reakcijom Komisije odgovorne za reviziju (dakle, nisu baš uvijek i sve komisije “čerčilovski” beskorisne) – izbjegnut haos u kome bi potencijalni subjekti revizije počeli masovno da prikrivaju podatke, sprječavaju reviziju i za to ne snose nikakve posljedice, osim beznačajnih finansijskih kazni. Što bi do kraja obesmislilo samo postojanje revizije u našoj zemlji.
Uglavnom, nakon što je Pretis dobio negativno mišljenje revizora za svoje finansijske izvještaje i za 2019. i za 2020. a za usklađenost sa zakonima mišljenje s rezervom, Operator za obnovljive izvore energije i efikasnu kogeneraciju FBiH dobio je negativno mišljenje za obje komponente finansijske revizije i za obje revidirane godine. Dakle 4 negativne ocjene u jednom izvještaju.
Revizori su detektovali višestruko kršenje Zakona o korištenju obnovljivih izvora energije i efikasne kogeneracije, Zakona o javnim nabavkama, Zakona o računovodstvu i reviziji u FBiH, te, Zakona o radu.
Rukovodstvu Operatora je dato čak 37 preporuka za otklanjanje uočenih nedostataka, grešaka i nezakonitosti.
(NN, Revizije info, 23.09.2021.)
