Par dana kasnije u odnosu na prošlogodišnju objavu, Ured za reviziju institucija u FBiH, objavio je svoj uobičajeni startni paket od 19 izvještaja o provedenim finansijskim revizijama korisnika Budžeta FBiH, odnosno najviše zakonodavne i izvršne vlasti Federacije. Objavljeni su, naime, izvještaji o finansijskoj reviziji za 2022. godinu za Parlament FBiH, Predsjednika i dva potpredsjednika FBiH, Vlade (Generalnog sekretarijata) i svih njenih 16 ministarstava. Ukupno izvršenje budžeta ovih institucija je preko 2,2 milijarde KM. Ili, precizno – 2.205.140.846 KM.
Ovim je započeta realizacija ovogodišnjeg plana finansijskih revizija jedine VRI u BiH koja sebi postavlja za programski cilj realizaciju preko 100 finansijskih revizija u godini dana.
Parlament FBiH i Predsjednik i dva potpredsjednika FBiH (koji se revidiraju zajedno), kao i godinu dana ranije, dobili su pozitivne ocjene za finansijske izvještaje, a za usklađenost svog poslovanja sa zakonima i drugim propisima mišljenje s rezervom. Dok je Vlada FBiH (odnosno, Generalni sekretarijat), najveće iznenađenje prvog “paketa” – umjesto prošlogodišnjeg mišljenja s rezervom za obje komponente finansijske revizije (za 2021.), ove je godine (za finansijsku reviziju za 2022.) i za finansijske izvještaje i za usklađenost poslovanja sa zakonima i drugim propisima dobila pozitivno mišljenje.
Osim Generalnog sekretarijata, i dva ministarstva Vlade FBiH – Ministarstvo unutrašnjih poslova i Ministarstvo prostornog uređenja – su popravila prošlogodišnje ocjene. Oba u segment finansijskih izvještaja.
S druge strane Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva i Federalno ministarstvo za pitanje boraca i invalida OOR su prošlogodišnje obje pozitivne ocjene pogoršali ovogodišnjim mišljenjem s rezervom za usklađenost sa zakonima i drugim propisima. A Federalno ministarstvo finansija se pogoršanjem ocjene za finansijske izvještaje pridružilo ministarstvima sa oba mišljenja s rezervom, odnosno grupi najgorih.
Ostalih 11 ministarstava zadržalo je prošlogodišnje ocjene, ne pokazavši značajniji napredak, ali ni nazadak u svom radu, u kontekstu parametara koje ocjenjuju revizori.
Konačni rezultat je da od 16 ministarstava svega njih 4, dakle 25%, ima pozitivne ocjene za obje komponente finansijske revizije (što je smanjenje za jedno, u odnosu na prošlu godinu), 3 imaju mišljenje s rezervom za obje komponente finansijske revizije (što je isto što i prošle godine, ali triput više nego pretprošle), a broj ministarstava koja imaju pozitivnu ocjenu za jednu a mišljenje s rezervom za drugu komponentu finansijske revizije se, u skladu sa prethodnim, povećao sa 8 na 9.
Za otklanjanje uočenih nepravilnosti, grešaka i nezakonitosti, rukovodstvima 19 institucija iz “obaveznog paketa” revizori su dali 217 preporuka. Što je blago povećanje u odnosu na prošlogodišnjih 208.
Od tih 2017, čak 126 su nerealizovane preporuke iz prethodnog perioda, što ukazuje na ozbiljan nemar unutar institucija vlasti. Čak njih 11 od 19 revidiranih ove je godine dobilo više preporuka nego prethodne, A gotovo sve imaju ili veći ili isti broj ponovljenih, nerealizovanih preporuka iz prethodnog perioda, kao i novih. Izuzetak su jedino Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva, Federalno ministarstvo rada i socijalne politike i Federalno ministarstvo raseljenih osoba i izbjeglica.
Najveći broj preporuka već godinama dobija Ministarstvo finansija, koje se na iste, praktično, ne osvrće. Tako je i za finansijsku reviziju za 2022. dobila 27 preporuka, od kojih su, međutim, čak 19 nerealizovane preporuke iz prethodnog perioda.
Poređenja radi, MUP, Ministarstvo trgovine i Ministarstvo razvoja, poduzetništva i obrta dobili su po svega 4 preporuke, od kojih su po dvije nerealizovane preporuke iz prethodnog perioda.
Inače, u reviziji utvrđene nepravilnosti najviše se odnose na neusklađenost poslovanja sa zakonima i drugim propisima, odnosno odstupanje od uspostavljenih kriterija za reviziju, od kojih su najznačajniji nalazi u vezi s planiranjem, raspodjelom i nadzorom nad namjenskim utroškom tekućih transfera, koji predstavijaju izvršena nepovratna davanja fizičkim i pravnim licima, udruženjima i nižim nivoima vlasti za tekuće svrhe.
“Određeni transferi su odobreni za programe i projekte koji nisu bili spremni za realizaciju i koji se ne realizuju u period za koji su odobreni; dio transfera dodijeljen je korisnicima bez primjene kriterija koji su usvojeni odlukama Vlade FBiH ili primjenom kriterija koji nisu mjerljivi, zbog čega nije osigurana transparentnost prilikom bodovanja i odabira korisnika. Nekim korisnicima su dodijeljeni transferi iako nisu opravdali sredstva koja su im data u prethodnom periodu. Takoder, nije izvršen adekvatan nadzor nad namjenskim utroškom realizovanih transfera,kako bi se osiguralo namjensko raspolaganje nepovratnim budžetskim sredstvima.”, navedeno je iz Ureda za reviziju.
Revizijama je konstatovano da ni u 2022. godini nije u potpunosti izvršen nadzor nad namjenskim utroškom odobrenih sredstava finansijske pomoći u uslovima pandemije COVID-19, niti je proveden postupak povrata nenamjenski utrošenih sredstava kod korisnika koji nisu ispunili uslove Uredbe o interventnim mjerama za podršku ugroženim sektorima privrede FBiH u okolnostima pandemije COVID-19.
Profesionalno insistiranje Urada na ovim primjedbama Vladi, prethodnih je godina u nekoliko navrata dovelo do krajnje neprimjerene reakcije pojedinih ministara, pa i Vlade u cjelini. Koji su pokazali zabrinjavajuću sklonost atacima na nezavisnost ove institucije i želju da joj, suprotno zakonu i međunarodnim standardima određuju polje rada i vrše cenzuru izvještaja.
Dodatno porazno po revidirane subjekte na koje se to odnosi, je upozorenje revizora na “nedovoljno i neefikasno obavljanje poslova iz nadležnosti određenih budžetskih korisnika”. Što je, zapravo, eufemizam za skupo plaćeni nerad i neizvršavanje zakonom definisanih obaveza koje te institucije imaju prema građanima ovog entiteta.
Kako se aktuelni izvještaji, zapravo, odnose na rad prethodne vlade (radi se o finansijskoj reviziji za 2022.) tek ćemo naredne godine (i narednih godina) vidjeti koliko je nova vlada FBiH drugačija ili slična svojim prethodnicima. Neki početni gafovi zabrinjavaju. Kao i uvrštavanje Ureda za reviziju na spisak institucija čija rukovodeća mjesta stranke vladajuće koalicije gotovo javno dijele među sobom, ismijavajući pritom i zakone i procedure i ignorišući upozorenja o neprihvatljivosti takvog ponašanja.
(N.N., Revizije info)
