Sve institucije bi morale da funkcionišu u skladu sa zakonima, računovodstvenim i drugim propisima. No, za neke je utvrđivanje nepravilnosti u tom kontekstu posebno neprihvatljivo. I osim pravne ima i moralnu dimenziju. Recimo u slučajevima kada se radi o nadzornim tijelima koja kontrolišu zakonitost rada drugih institucija i pojedinaca u njima. Kao što je slučaj sa Republičkom komisijom za utvrđivanje sukoba interesa u organima vlasti RS.
NEZAKONITO RAZBACIVANJE BUDŽETSKIM NOVCEM
Republička komisija za utvrđivanje sukoba interesa u organima vlasti RS, kojom predsjedava Obrenka Slijepčević, prva je, od dosad 21 revidirane institucije, koja nije dobila pozitivno mišljenje, od Glavne službe za reviziju javnog sektora RS, ni za jednu komponentu finansijske revizie, odnosno, koja je i za finansijske izvještaje i za usklađenost sa zakonima dobila “mišljenje s rezervom”.
Revizori su svoje ocjene precizno argumentirali, odnosno dali za njih odgovarajuće kvalifikacije. Pa je tako mišljenje s rezervom za finansijske izvještaje obrazloženo utvrđenom činjenicom da sačinjena obrazloženja uz finansijske izvještaje ne daju detaljnije informacije o rashodima roba i usluga, rashodima za lična primanja i druge nefinansijske informacije shodno Pravilniku o finansijskom izvještavanju budžetskih korisnika. Te, da rashodi za usluge korišćenja mobilnog telefona u iznosu od 5.140 KM, režijskog materijala u iznosu od 435 KM i rashodi reprezentacije u iznosu od 2.313 KM su evidentirani bez adekvatne knjigovodstvene isprave, što nije u skladu sa Pravilnikom o računovodstvu, računovodstvenim politikama i računovodstvenim procjenama za budžetske korisnike.
Pozitivnu ocjenu za usklađenost sa zakonima i drugim propisima, Komisija nije dobila jer nije donijela Plan javnih nabavki za 2020. godinu, niti su donošene posebne odluke o pokretanju postupka javne nabavke, što nije u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama, a nabavke roba i usluga (mobilnih telefona, goriva za motorna vozila, usluga osiguranja, poklona i reprezentacije) su vršene bez primjene odredbi navedenog zakona.
Dodatno, primijenjeni koeficijent za obračun plate predsjednika Republičke komisije za utvrđivanje sukoba interesa u organima vlasti Republike Srpske je veći od koeficijenta utvrđenog Odlukom Administrativne komisije Narodne skupštine Republike Srpske, odnosno Rješenjem o utvrđivanju plate za predsjednika Komisije utvrđen je koeficijent koji nije odgovarajući bruto principu (sa porezom na dohodak) shodno odredbama izmijenjenog Zakona o porezu na dohodak.
Takođe, za članove komisije utvrđene su i isplaćene naknade sa većim koeficijentima odnosno u većim iznosima u odnosu na odluku Administrativne komisije Narodne skupštine. Predsjedniku Republičke komisije za utvrđivanje sukoba interesa u organima vlasti Republike Srpske vršene su isplate ostalih ličnih primanja (naknade) shodno odlukama koje nisu odobrene od strane Administrativne komisije Narodne Skupštine.
Prema odlukama predsjednika Republičke komisije za utvrđivanje sukoba interesa u organima vlasti Republike Srpske vršeno je uvećanje plate po osnovu dodatnog rada za zaposlene u Stručnoj službi, što nije u skladu sa Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u organima uprave Republike Srpske.
Takođe, prema odlukama predsjednika Republičke komisije za utvrđivanje sukoba interesa u organima vlasti Republike Srpske isplaćivane su naknade zaposlenima u Stručnoj službi (povodom Osmog marta, naknade za posebne rezultate u radu, naknade u slučaju teže bolesti) koje nisu u skladu sa Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u organima uprave Republike Srpske.
A, pored svega, otkriveno je i da su ugovori o djelu zaključivani za sistematizovana radna mjesta, odnosno za poslove koji su u nadležnosti Republičke komisije za utvrđivanje sukoba interesa u organima vlasti Republike Srpske – dakle, da su angažovani i plaćani ljudi za poslove koje su trebali raditi stalno zaposleni u Komisiji – što nije u skladu sa Zakonom o radu.
REVIZORSKE PREPORUKE KOMISIJI
Za otklanjanje uočenih nedostataka revizori su Republičkoj komisiji za utvrđivanje sukoba interesa u organima vlasti RS, odnosno njenom predsjedniku, dali 9 preporuka:
Predsjedniku Komisije je preporučeno da obezbijedi da se:
1) popis imovine i obaveza vrši u skladu sa Pravilnikom o načinu i rokovima vršenja popisa i usklađivanju knjigovodstvenog stanja sa stvarnim stanjem imovine i obaveza,
2) evidentiranje poslovnih događaja vrši na osnovu knjigovodstvene isprave koja sadrži podatke shodno Pravilniku o računovodstvu, računovodstveni politikama i računovodstvenim procjenama za budžetske korisnike,
3) obrazloženja uz finansijske izvještaje sačinjavaju u skladu sa Pravilnikom o finansijskom izvještavanju budžetskih korisnika.
4) donesu opšti akti kojima se uređuju pitanja od značaja za uspostavljanje i funkcionisanje sistema knjigovodstva i računovodstva shodno Zakonu o računovodstvu i reviziji Republike Srpske,
5) donesu interna akta kojima će se definisati prava i ograničenja i upotrebe mobilnih telefona, korišćenja sredstava reprezentacije i upotrebe službenog vozila,
6) javne nabavke provode uz primjenu Zakona o javnim nabavkama,
7) obračun i isplata ličnih primanja predsjednika Komisije vrši u skladu sa odlukom Administrativne komisije Narodne skupštine,
8) obračun i isplata ličnih primanja za zaposlene u Službi Komisije, vrši u skladu sa odredbama Zakona o platama za zaposlene u organima uprave Republike Srpske i Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u organima uprave Republike Srpske,
9) ugovori o djelu zaključuju u skladu sa Zakonom o radu.
Inače, ovo je prvi put u dvije decenije postojanja Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske da je provedena finansijska revizija Republičke komisije za utvrđivanje sukoba interesa u organima vlasti RS.
OZBILJNE KRITIKE I IZ POLITIČKIH KRUGOVA
Nevezano za revizorske ocjene, dodajmo da su, u više navrata, od strane poslanika Narodne skupštine, izrečene ozbiljne primjedbe na rad ove komisije. Posljednja prije svega nekoliko dana, kada je Gordana Vidović, poslanica PDP-a u NS RS, za Srpska info, izjavila da je “po pravnu sigurnost i jednakost nedopustivo da Republička komisija samo utvrđuje postojanje sukoba interesa bez izricanja bilo kakve sankcije, što je suprotno zakonu, a pri čemu su uskraćeni i prihodi u budžet Republike Srpske”, dodajući da ova Komisija “ništa ne radi osim što nečinjenjem čak podstiče sukob interesa”.
“I Ustavni sud Republike Srpske je utvrdio da pravila o postupku pred Republičkom komisijom za utvrđivanje sukoba interesa u organima vlasti Republike Srpske i način kontrole finansijskih izvještaja nisu u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i Zakonom o sprečavanju sukoba interesa u organima vlasti u Republici Srpskoj. Izvještaji koje smo proteklih godina dobijali od Republičke komisije za utvrđivanje sukoba u organima vlasti Republike Srpske su neefikasni, preglomazni, sadrže nepotrebne sadržaje, te nema razloga da ih Narodna skupština Republike Srpske usvaja. Potrebno je, za rad ugleda Republike Srpske što prije donijeti Odluku o raspuštanju ove komisije te donijeti novi Zakon sprečavanju sukoba u organima vlasti Republike Srpske – ističe Vidovićeva.
“Ona kaže da je Zakon o sprečavanju sukoba interesa u organima vlasti Republike Srpske potrebno inovirati na način da je primjenjiv u praksi, te da je u skladu sa sličnim zakonima u okruženju i evropskim standardima”, navode u Srpska info.
(T.H., Revizije info, 21.04.2021.)
