Od 78 institucija nad kojim je Glavna služba za reviziju javnog sektora RS ove godine planirala izvršiti finansijsku reviziju za 2021., 22 su jedinice lokalne samouprave. Opštine i gradovi, dakle.
Za 14 od njih je, kako je i predviđeno godišnjim planom Glavne službe, revizija završena i izvještaji o njoj objavljeni do 31. avgusta, a završetak posla oko ostalih 8 planiran je do kraja godine.
Od 14 dosad revidiranih jedinica lokalne samoupravbe, tek je Grad Derventa dobila pozitivno mišljenje za obje komponente finansijske revizije, dok je Opština Rudo dobila pozitivno mišljenje za usklađenost sa zakonima i drugim propisima, ali je za finansijske izvještaje dobila mišljenje s rezervom. Ostalih 12 opština je za obje komponente finansijske revizije dobilo mišljenje s rezervom.
Nijedna od dosad revidiranih jedinica lokalne samouprave u RS nije dobila negativno mišljenje. A tri od njih su ga dobile nakon prethodno provedenih revizija – opštine Ribnik i Kostajnica nakon finasijske revizije za 2018. a Opština Istočni Stari Grad nakon finansijske revizije za 2017.
Naime, od 14 dosad revidiranih opština i gradova u RS, njih 4 su popravile ocjenu u odnosu na onu iz prethodne finansijske revizije provedene u njima (uz 3 navedene, tu je i Opština Rudo, koja je prethodno joj dato mišljenje s rezervom, za usklađenost sa zakonima i drugim propisima, iz finansijske revizije za 2018., zamijenima pozitivnim mišljenjem dobijenim u posljednjoj reviziji, za 2021.). Opštine Rogatica, Istočno Novo Sarajevo i Istočna Ilidža su, s druge strane, pokvarile prethodne ocjene. One su nakon prethodno provedenih revizija u njima (za 2018.) imale jedno pozitivno i jedno mišljenje s rezevom, a sada su za obje komponente finansijske revizije dobile mišljenje s rezervom.
Ostalih 7 jedinica lokalne samouprave, iz ove grupe, zadržale su prethodno im date ocjene. Derventa pozitivno mišljenje za obje komponente finansijske revizije a Kneževo, Ljubinje, Milići, Vlasenica, Nevesinje i Doboj mišljenje s rezervom za obje komponente.
14 navedenih opština i gradova, nakon provedene finansijske revizije za 2021. godinu dobilo je ukupno 209 revizorskih preporuka, za otklanjanje uočenih propusta, grešaka i nezakonitosti. Ubjedljivo najviše Opšina Istočno Novo Sarajevo – čak 27. A najmanje Grad Derventa – samo 2.
Ovaj (ukupni) broj predstavlja povećanje od 24% u odnosu na broj preporuka koje je ovih 14 opština i gradova dobilo nakon prethodno provedenih finansijskih revizija u njima.
Jedan od razloga tog povećanja je i loša realizacija preporuka iz prethodnog perioda. Naime, finansijska revizija za 2021. godinu, između ostalog je registrovala i da je od 169 preporuka koje je ovih 14 jedinica lokalne samouprave dobilo nakon prethodno provedenih revizija u njima (za 2017. i 2018.), u međuvremenu, u potpunosti realizovano tek 71, odnosno 42%.
Više od 50% u potpunosti realizovanih preporuka ima samo 5 JLS – Rogatica, Istočni Stari Grad, Rudo, Milići i Derventa.
Svi navedeni podaci govore u prilog potrebe da se vrši kontinuirani parlamentarni nadzor nad realizacijom preporuka, kako bi se one efikasno realizovale a ne ponavljale iz jedne revizije u drugu. I kako bi se, u konačnici, na kvalitetniji način upravljalo resursima i novcem građana koji pune budžet, u ovom slučaju jedinica lokalne samouprave.
U tom kontekstu, odluka Odbora za reviziju Narodne skupštine Republike Srpske da se ne bavi razmatranjem izvještaja o finansijskoj reviziji jedinica lokalne samouprave, čak i kad su one ocjenjene negativnim mišljenjem, je pogrešna. Kao što je, uostalom, pogrešna i potpuno neprihvatljiva odluka da se ne bavi ni drugim važnim obavezama iz svoje nadležnosti, a u konačnici i da potpuno obustavi rad.
No, zato je još važnije da se analizom ovih izvještaja, odnosno zaključaka revizora i praćenjem realizacije datih preporuka bave lokalne skupštine, što do prije godinu-dvije nije bila česta pojava.
No, kad zakažu institucije, koje imaju nadležnost da se bave određenom vrstom posla, srećom, organizacije civilnog društva ih podsjete na to. Tako je i nevladina organizacija Centri civilnih inicijativa svojevremeno pokrenula inicijativu prema jedinicama lokalne samouprave, u oba entiteta, kako bi se, u lokalnim skupštinama (u RS) i vijećima (u FBiH) razmatrali izvještaji finansijskih revizija i pratila realizacija datih preporuka.
A da između nevladinog sektora i institucija vlasti ne mora uvijek vladati antagonizam, nego da se može i zajednički raditi u interesu građana, pokazuje podatak da su skupštine svih 22 jedinice lokalne samouprave u RS, za koje je planirana finansijska revizija za 2021. prihvatile inicijativu upućenu od strane CCI-a, kojom su se obavezali da će razmotriti revizorske izvještaje i akcione planove za realizaciju revizorskih preporuka, te pratiti realizaciju tih preporuka. Slično je i u Federaciji.
A takva transparentnost i pritisak na organe zadužene za imlementaciju preporuka, trebali bi uroditi plodom. I konačno dovesti do bolje efikasnosti u ovom kontekstu. Na potrebu koje je bh vlastima ukazivano i iz EU.
(N.N. i Ž.N., Revizije info)
