Današnjom objavom izvještaja o finansijskoj reviziji za 2021. za još 4 ministarstva, Ured za reviziju institucija u FBiH, sa prethodno objavljenih 13 izvještaja, odradio je svoj uobičajeni startni paket od 19 finansijskih revizija korisnika Budžeta FBiH, odnosno najviše zakonodavne i izvršne vlasti Federacije. Objavljeni su, naime, izvještaji za Parlament FBiH, Predsjednika i dva potpredsjednika FBiH, Vlade (Generalnog sekretarijata) i svih njenih 16 ministarstava. Ukupno izvršenje budžeta ovih institucija je preko 2 milijarde KM. Ili, precizno – 2.113.740.348.
Parlament FBiH i Predsjednik i dva potpredsjednika FBiH (koji se revidiraju zajedno), kao i godinu dana ranije, dobili su pozitivne ocjene za finansijske izvještaje, a za usklađenost svog poslovanja sa zakonima i drugim propisima mišljenje s rezervom. Dok je Vlada FBiH (odnosno, Generalni sekretarijat), za obje komponente finansijske revizije dobila mišljenje s rezervom, što je pogoršanje u odnosu na prošlu godinu, kada su njeni finansijski izvještaji bili ocjenjeni pozitivnim mišljenjem.
POZITIVNE OCJENE ZA OBJE KOMPONENTE FINANSIJSKE REVIZIJE IMA TEK TREĆINA MINISTARSTAVA VLADE FBIH
Osim Generalnog sekretarijata, još 3 ministarstva Vlade FBiH su dobila lošije ocjene revizora, nego prethodne godine – Ministarstvo unutrašnjih poslova, Ministarstvo prostornog uređenje i Ministarstvo okoliša i turizma. Sva tri su prošlogodišnju pozitivnu ocjenu svojih finansijskih izvještaja zamijenili mišljenjem s rezervom.
A dva ministarstva – Ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva i Ministarstvo za pitanje boraca i invalida OOR – su popravili stanje u odnosu na prošlogodišnje, te su, umjesto mišljenja s rezervom za usklađenost poslovanja sa zakonima i drugim propisima, dobili pozitivno mišljenje.
Ostalih 11 ministarstava zadržalo je prošlogodišnje ocjene, ne pokazavši značajniji napredak, ali ni nazadak u svom radu, u kontekstu parametara koje ocjenjuju revizori.
Konačni rezultat je da od 16 ministarstava svega njih 5 ima pozitivne ocjene za obje komponente finansijske revizije (što je povećenje za jedno, u odnosu na prošlu godinu), 3 imaju mišljenje s rezervom za obje komponente finansijske revizije (što je triput više nego prošle godine), a broj ministarstava koja imaju pozitivnu ocjenu za jednu a mišljenje s rezervom za drugu komponentu finansijske revizije se, u skladu sa prethodnim, smanjio, pa je sa prošlogodišnjih 69% pao na 50%.
Za otklanjanje uočenih nepravilnosti, grešaka i nezakonitosti, rukovodstvima 19 dosad revidiranih institucija revizori su dali 208 preporuka.
NA ŽALOST MINISTARA FEDERALNE VLADE, REVIZORI NISU ZABORAVILI PANDEMIJU I KRČMLJENJE JAVNOG NOVCA U NJOJ
Kod određenih budžetskih korisnika, konstatovane su nepravilnosti koje su uticale na istinitost finansijskih izvještaja, od kojih se većina odnosi na neusklađenost poslovanja sa zakonima i drugim propisima. Revizori su, u saopštenju za javnost objavljenom ovim povodom, istakli najznačajnije.
Pa su tako ukazali na netransparentnu raspodjelu i neadekvatno planiranje i nadzor nad namjenskim utroškom tekućih transfera, koji predstavljaju izvršena nepovratna davanja fizičkim i pravnim licima, udruženjima i nižim nivoima vlasti za tekuće svrhe. Dio transfera dodijeljen je korisnicima bez primjene kriterija koji su usvojeni odlukama Vlade FBiH ili primjenom kriterija koji nisu mjerljivi, zbog čega nije osigurana transparentnost prilikom bodovanja i odabira korisnika. Takođe, nije izvršen adekvatan nadzor nad namjenskim utroškom realizovanih transfera, kako bi se osiguralo namjensko raspolaganje nepovratnim budžetskim sredstvima.
Osim toga, upozoreno je da prilikom nadzora nije utvrđen nenamjenski utrošak odobrenih sredstava finansijske pomoći u uslovima pandemije COVID-19, niti je proveden postupak povrata sredstava kod korisnika koji su smanjili broj radnika na 31.12.2020. godine u odnosu na 30.9.2020. godine, što nije u skladu sa Uredbom o interventnim mjerama za podršku ugroženim sektorima privrede FBiH u okolnostima pandemije COVID-19.
A neusklađenost Registra budžetskih korisnika s važećom zakonskom regulativom, uticala je na planiranje, realizaciju i izvještavanje o budžetskim sredstvima.
U izvještajima je skrenuta pažnja i na neka pitanja, koja nisu uticala na date ocjene, ali su revizori procijenili da ih je potrebno istaći.
Tako je navedeno da Uredbom o interventnim mjerama za podršku ugroženim sektorima privrede FBiH u okolnostima pandemije COVID-19 za 2020. godinu nije ispunjen opšti cilj vezan za očuvanje radnih mjesta, za prevladavanje vanrednih okolnosti koje je izazvala pandemija i održavanje konkurentnosti u izvozno orijentisanim sektorima. Revizijom je, naime, utvrđeno da je došlo do smanjenja broja radnika. Uredbom nije bio propisan način dokumentovanja “održavanja konkurentnosti” kao jednog od ciljeva, zbog čega nije ni ocijenjeno njegovo ispunjenje. Kriteriji za dodjelu finansijske pomoći u dijelu utvrđivanja “ostvarenog oporezivog prometa” nisu primjenjivi na djelatnost putničkih agencija i turoperatora. Takođe, Uredbom nije propisan krajnji rok do kada se stečaj, postupak stečaja ili likvidacije i isplate dividende/dobiti smatra neprihvatljivim, niti na koji način izvršiti provjeru uslova utvrđenih u dijelu neprihvatljivosti korisnika.
DA LI JE VLADA IŠTA NAUČILA OD PROŠLOGODIŠNJIH SKANDALA?
Dodatno poraznim po revidirane subjekte na koje se to odnosi, možemo smatrati upozorenje revizora na “nedovoljno obavljanje poslova iz nadležnosti određenih budžetskih korisnika, a koji su definisani zakonima i drugim propisima. Što je, zapravo, eufemizam za skupo plaćeni nerad i neizvršavanje zakonom definisanih obaveza koje te institucije imaju prema građanima ovog entiteta. A što je, u svojoj osnovi, urušavanje institucija i ugrožavanje socio-ekonomskog položaja građana, odnosno kvaliteta njihovog života.
S obzirom na skandalozno ponašanje Vlade, pogotovo određenih ministara, nakon objave prošlogodišnjih izvještaja o provedenoj reviziji u njihovim ministarstvima, biće interesantno registrovati da li su u međuvremenu nešto naučili, u kontekstu uloge revizije u društvu i nezavisnosti Ureda za reviziju. Ako je već iz nalaza revizije, sadržanih u objavljenim izvještajima, evidentno da o svom poslu i obavezama nisu.
(N.N., Revizije info, 02.06.2022.)
