Kada je Glavna služba za reviziju javnog sektora RS objavila da je Budžet RS za 2016. godinu “probijen” za 118 miliona KM, ministar finansija RS optužio ih je za “tendenciozan i neprofesionalan” izvještaj.
Tegeltija je dalje naveo kako glavni revizor “preko pojedinih opozicionih poslanika u Narodnoj skupštini Srpske, predstavnika zajedničkih institucija BiH i međunarodnih organizacija, pokušava da ucjenjuje Vladu Republike Srpske svojim neprimjerenim izvještajima, prvenstveno o reviziji učinaka i reviziji konsolidovanih finansijskih izvještaja”, a sve zbog prebacivanja Glavne službe za reviziju na trezorski sistem poslovanja.
Pomenuti prelazak na trezorski sistem poslovanja dogodio se u decembru 2015. godine, kada je Vlada RS usvojila nacrt budžeta po kom je služba za reviziju tretirana kao klasični budžetski korisnik, u suprotnosti sa odredbama entitetskog Zakona o reviziji. Zakon propisuje potpunu finansijsku i organizacionu nezavisnost Glavne službe za reviziju, to jest, da služba sama priprema budžetski zahtjev svog godišnjeg budžeta. Zahtjev se dostavlja ga nadležnom skupštinskom odboru, a kada ga skupštinski odbor usvoji, budžet ove institucije dostavlja se Ministarstvu finansija, koje ga uključuje u nacrt budžeta RS.
Uprkos tome, u nacrtu budžeta za 2016. godinu, Ministarstvo finansija je, za razliku od svih prethodnih godina, samo propisalo budžet Glavne službe za reviziju, kao da se radi o korisniku čije je finansiranje regulisano Zakonom o trezoru, a ne o nezavisnoj instituciji. Služba za reviziju reagovala je saopštenjem za javnost u kom je navela da je ovim postupkom narušena nezavisnost službe koju propisuje zakon, kao i međunarodni standardi revizije javnog sektora.
Vlada RS oglušila se o ove primjedbe i budžet je usvojen u predloženom nacrtu, a isti princip primjenjen je i u Budžetu RS za 2017. godinu. No, iako je ovaj diskutabilni potez Vlade urađen još u decembru 2015. godine, ministar finansija do sada nije imao primjedbi na revizorske izvještaje koji su u međuvremenu objavljeni.
Razlog za to teško se može pronaći u “tendencioznosti i neprofesionalnosti” aktuelnog revizorskog izvještaja u odnosu na prethodne, s obzirom da je Glavna služba za reviziju i ranije ukazivala na vrlo slične probleme.
U Konsolidovanom finansijskom izvještaju o reviziji korisnika budžeta RS za 2015. godinu takođe je dato mišljenje s rezervom, između ostalog i zbog toga što neizmirene obaveze brojnih korisnika budžeta iz ranijeg perioda “nisu planirane na poziciji izdaci za otplatu neizmirenih obaveza iz ranijih godina najmanje u iznosu od 78.496.625 KM”. Na isti problem, ovog puta za sredstva u visini od 120.102.492 KM, revizija je ukazala i u “spornom” izvještaju za 2016. godinu, kada je također dato mišljenje sa rezervom zbog ove, ali i niza drugih nepravilnosti. Izvještaj za 2016. godinu navodi da su u potpunosti provedene tri preporuke od ukupno sedam koje je revizija dala u prethodnom izvještaju; 2015. godine situacija je bila slična (provedeno je 5 od 11 preporuka).
Ni izvještaji za prethodne godine nisu bili ništa povoljniji za Vladu RS. U izvještajima za 2014. i 2013. godinu takođe je dato mišljenje s rezervom i ukazano na brojne nepravilnosti: zapošljavanje u javnom sektoru i isplaćivanje naknada zaposlenima suprotno zakonskim odredbama; nepoštovanje Zakona o javnim nabavkama; izostanak sistema kontrole u trošenju sredstava iz Razvojnog programa; stvaranje rashoda i izdataka za 37,6 miliona KM većih u odnosu na prihode; neregularnosti u upravljanju sredstvima Fonda solidarnosti; iskazivanje deficita za 27 miliona KM manjeg od stvarnog deficita, itd. Pored svega navedenog, provođenje preporuka revizije u prethodnim je godinama bilo znatno lošije ocijenjeno nego u posljednja dva izvještaja. Tako je u izvještaju za 2014. godinu navedeno da je potpuno provedeno 4 od 13 preporuka, dok je tokom 2013. godine provedena samo jedna od 14 preporuka koje je dala služba za reviziju.
Uzevši u obzir sadržaj posljednja dva izvještaja i njihovo poređenje sa prethodnim, Tegeltijina tvrdnja da se radi o iznenadnom neprijateljstvu i osvetničkom ponašanju službe za reviziju prema Vladi RS, ne djeluje nimalo utemeljeno. Ovakva reakcija više ukazuje na to da ministrovo nezadovoljstvo izvještajem naprosto proizlazi iz činjenica koje su u njemu prikazane, a koje su direktna odgovornost izvršne vlasti u Republici Srpskoj: da ukupan deficit budžeta RS sa svim fondovima na kraju 2016. godine iznosi 175,6 miliona KM; da su budžetski korisnici potrošili 118,11 miliona KM više nego što im je budžetom bilo na raspolaganju; da je escrow račun Vlade RS “spao” na 500 hiljada KM, te da je iz njega pozajmljeno više od 87 miliona KM koji nisu vraćeni u predviđenom roku i drugi slični nalazi revizije o finansijskim neregularnostima i prekomjernom zaduživanju. Priča o “ucjenama” zbog prelaska na trezorsko poslovanje, stoga, djeluje kao još jedan udar na nezavisnost Glavne službe za reviziju, a ne kao iole objektivna ocjena njenog rada i izvještaja koje objavljuje.
(Tijana Cvjetićanin, Istinomjer, 24.08.2017.)
