Tri godine od objave izvještaja o provedenoj reviziji učinka na temu “Upravljanje intervencijama u slučaju incidentnog zagađenja Jadranskog mora”, Ured za reviziju institucija u FBiH objavio je izvještaj o realizaciji preporuka iz te revizije učinka.
Revizija је provedena u okviru projekta paralelne revizije učinka u kojem је učestvovao i Ured za reviziju institucija BiH, te vrhovne revizijske institucije iz Hrvatske, Crne Gore, Slovenije, ltalije i Albanije.
Naime, pitanje zaštite okoliša, ра tako i zaštite vodnih resursa, jedno је od najznačajnijih globalnih pitanja današnjice. Ovo је obast u kojoj је regionalna i globalna saradnja nužna, što је i motivisalo vrhovne revizijske institucije zemalja koje izlaze na Jadransko more da pokrenu ovu paralelnu reviziju učinka. Procijenjeno је da ćе se uspostavljanjem saradnje svih zemalja koje izlaze na Jadransko more omogućiti efikasnije zajedničko djelovanje ukoliko dode do incidentnog zagađenja mora.
Pored zaštite prirode, postoji i ekonomski interes – ovo područje, naime, iako је dužina obale Jadranskog mora koja pripada BiH relativno mala i iznosi svega 24,5 kilometara, predstavlja izuzetno vrijedan resurs i ekonomski potencijal za BiH.
Bosna i Hercegovina је i na međunarodnom planu preuzela obaveze zaštite mora od različitih vrsta zagađenja, te se obavezala na saradnju s drugim zemljama u ovoj obasti.
No, standardno, naši političari ne shvataju da potpisivanje međunarodnih konvencija i sporazuma podrazumijeva i njihovo provođenje.
Pa tako, uprkos prihvaćenim međunarodnim obavezama i činjenici da је, shodno Zakonu о vodama, smanjenje zagađenja voda i sprečavanje degradacije voda utvrđeno kao cilj upravljanja vodama u FBiH, dostupni podaci ukazuju da se u BiH kasni s uspostavom odgovarajućeg sistema interventnog djelovanja u slučaju incidentnog zagađenja voda, ра tako i mora.
Uprkos značaju Jadranskog mora i njegovoj izrazitoj osjetljivosti, provedena revizija pokazala је da u FBiH jos uvijek nisu uspostavljene osnovne pretpostavke za efikasno upravljanje intervencijama u slučaju incidentnog zagađenja mora, ali ni ostalih voda. Nevjerovatno zvuči tadašnje otkriće revizora da nijedan od donesenih propisa nije precizno definisao upravljanje morem i njegovu zaštitu. A još nevjerovatnije da su nadležne institucije za vode i okoliš bile svjesne ovog problema, ali su ga ignorisale i nisu preduzimale ili inicirale nikakve aktivnosti u pravcu adekvatnijeg uređenja zaštite mora.
Dakle, revizija je samo potvrdila da i more štitimo kao i sve drugo u ovoj zemlji – loše! Zbog čega nas se susjedi trebaju bojati i biti spremni da, u slučaju neke katastrofe u našim vodama ili na obali, reaguju i “priskoče nam u pomoć”, odnosno odrade naš posao. I spriječe širenje katastrofe.
U skladu sa tada utvrđenim nalazima i zaključcima, Ured za reviziju institucija u FBiH dao je konkretne preporuke u cilju otklanjanja uočenih nedostataka i stvaranja uslova za bolju zaštitu mora od incidentnog zagađenja. Pri čemu je naglašeno da, iako su u fokusu ove revizije bile pretpostavke za interventno djelovanje u slučaju incidentnih zagađenja mora, date revizorske preporuke mogu doprinijeti unapređenju sistema zaštite voda u FBiH u širem smislu.
Tri godine kasnije, nakon provedene analize urađenog na realizaciji datih revizorskih preporuka, imamo rezultat koji u ovoj zemlji, čiji su građani navikli na nerad, nesposobnost i štetočinstvo svoje vlasti, nikog ne iznenađuje.
Od devet 2020. godine datih preporuka, u međuvremenu (zaključno sa oktobrom 2023.) u potpunosti su realizovane svega dvije.
Statistički to znači da će za realizaciju preostalih preporuka Federalnih revizora trebati još 10 i po godina. Ignorišemo li statistiku i posmatramo li čitavu stvar oslanjajući se samo na iskustvo koje imamo sa efikasnošću naše vlasti u rješavanju bilo kakvih problema, možemo biti krajnje skeptični da će oni te preporuke, u potpunosti realizovati ikada. A još kad dodamo one koje je državnim organima vlasti, u ovom kontekstu, dao Ured za reviziju institucija BiH…
(N.N., Revizije info, 03.11.2023.)
