Današnjom (9.9.) objavom Izvještaja o obavljenoj finansijskoj reviziji izvršenja budžeta institucija BiH za 2020. godinu, u potpunosti je realizovan plan finansijskih revizija za ovu godinu.
Prethodno su, u tri navrata (22.6., 23.7. i 30.7.) objavljeni izvještaji o provedenim finansijskim revizijama za svih 74 institucije na državnom nivou, za koje Ured za reviziju vrši finansijsku reviziju svake godine.
Ovim je Ured za reviziju institucija BiH postao prva vrhovna revizorska institucija u BiH (od njih 4) koja je realizovala svoj plan finansijskih revizija.
Za obje komponente finansijske revizije – i za finansijske izvještaje i za usklađenost sa zakonom – Ured za reviziju je u svom posljednjem izvještaju, o izvršenju budžeta, izrekao mišljenje s rezervom, uz dodatno skretanje pažnje.
Revizori su detaljno obrazložili date ocjene.
Naveli su da pozicija stalnih sredstava u bilansu stanja nije realno iskazana, odnosno potcijenjena je za nepoznat iznos, zbog izostanka evidentiranja određenih stalnih sredstava (nekretnina) i neriješenog statusa državne imovine.
Posebno je indikativno obrazloženje ocjene o (ne)usklađenosti sa zakonima i drugim propisima:
“Zakon o budžetu za 2020. godinu, i pored Zakonom jasno definisanih procedura i rokova, nije usvojen pravovremeno, već tek u julu 2020. godine, a finansiranje institucija BiH i servisiranje međunarodnih obaveza je većim dijelom godine vršeno na osnovu odluka Vijeća ministara o privremenom finansiranju.”
Što znači da, imajući u vidu aktuelnu neizvjesnost u vezi usvajanja budžeta za 2021., već sada možemo da predvidimo da i ocjena za 2021. godinu, u izvještaju koji bi trebao biti objavljen sljedeće godine, može biti samo gora. A bolja nikako.
Podsjetimo na ovom mjestu da je Komisija za finansije i budžet Doma naroda državnog parlamenta, zadužena i za rad Ureda za reviziju i njegove izvještaje, uporno izbjegavala raspravu o budžetu, koju je, krajem prošle i početkom ove godine, pokušao nametnuti jedan od delegate iz opozicionih stranaka, Denis Bećirević. Objašnjavajući svojim kolegama da se bave formom i besmislicama, dok suštinski problemi na koje ukazuje Ured za reviziju prolaze bez komentara.
“Imamo problem što nemamo Budžet! I vi znate da taj problem i te kako prouzrokuju ljudi koji blokiraju ovu državu. Na žalost, vi u tome saučestvujete. I to vrlo aktivno”, izjavio je Bećirević, u polemici sa kolegicom Dušankom Majkić, na sjednici Doma naroda u januaru ove godine.
Pored ovih kvalifikacija, koje objašnjavaju date ocjene, revizori su i skrenuli pažnju na nezadovoljavajući sistem naplate, evidentiranja i kontrole prihoda te usaglašavanja prihoda evidentiranih u Glavnoj knjizi trezora sa podacima iz pomoćnih evidencija kod institucija BiH, te, na potencijalne obaveze na osnovu sudskih sporova i nedostatak odgovornosti za izgubljene sporove.
Takođe, revizori su upozorili da sistem internih kontrola u institucijama BiH još uvijek nije na zadovoljavajućem nivou, da se ponovo uočava sporost, neefikasnost i inertnost u uspostavi pojedinih segmenata internih kontrola.
Skrenuta je pažnja i na sporost u provođenju aktivnosti na usvajanju međunarodnih računovodstvenih standarda za javni sektor – IPSAS, te, da se isplata dodatka na plaće policijskih službenika u policijskim tijelima na nivou BiH, te službenika u Zavodu za izvršenje krivičnih sankcija ne zasniva na relevantnim propisima.
Sporost i neefikasnost u realizaciji višegodišnjih kapitalnih ulaganja kod pojedinih institucija BiH, ponovo je utvrđena i u 2020. godini.
I konačno, skrenuta je pažnja na neefikasnost u realizaciji programa posebne namjene i na netransparentno angažovanje osoba putem ugovora o djelu.
Treba istaći i da je od 45 revizorskih preporuka, datih u prošlogodišnjem izvještaju o finansijskoj reviziji izvršenja budžeta, u potpunosti realizovano svega 8. Što ukazuje na ozbiljan problem u institucijama vlasti na državnom nivou, i u odnosu prema instituciji revizije ali i u odnosu prema svom radu.
Ove godine preporuka za otklanjanje uočenih nedostataka je još više – 47.
Ured za reviziju institucija BiH, u izvještaju, je naglasio da smatra da je odgovornost za izvještaj o izvršenju budžeta institucija BiH neophodno posmatrati u širem kontekstu. I da se pored odgovornosti rukovodstva Vijeća ministara i Ministra finansija i trezora BiH, u ovom kontekstu, podrazumijeva i odgovornost Predsjedništva BiH i Parlamentarne skupštine BiH, kao i svih institucija Bosne i Hercegovine pojedinačno za procese koje samostalno provode, a koji se kumulativno odražavaju na izvršenje budžeta kao cjeline.
Na kraju, podsjetimo na reakciju pomenutog delegata Doma naroda državnog parlamenta Denisa Bećirevića, na kritiku Ureda za reviziju, od strane nekih njegovih kolega: “Dobra nam je ova revizija, ovaj Ured za reviziju, kakav je Dom naroda, kakav je Predstavnički dom, kakvo je Vijeće ministara, pa i Predsjedništvo BiH. Ovakvi, koji prave ovakve opstrukcije, u ovako složenim uslovima, nemaju nikakav kredibilitet nikome držati nikakve lekcije”.
Ured za reviziju, međutim, s obzirom da u potpunosti ispunjava svoje obaveze i planove (za razliku od pobrojanih institucija) i da se pridržava međunarodnih profesionalnih standarda, ima i moralno pravo i profesionalnu obavezu da “drži lekcije”. Institucijama vlasti i onima pod njihovom kontrolom, koje krše zakone i druge propise koje donose i na čije su poštovanje i sprovođenje Ustavom obavezane.
(TH, Revizije info, 09.09.2021.)
