Zamislite da pitamo chatbot što će odrediti put budućeg ekonomskog razvoja EU. Odgovor bi najvjerojatnije bio „vještačka inteligencija”, a ni političari ni stručnjaci vjerojatno ne bi pronašli bolji odgovor. Evropska komisija donijela je 2018. koordinirani plan s državama članicama – koji je 2021. preispitan i izmijenjen – radi povećanja ulaganja u vještačku inteligenciju i prilagođavanje povezanog pravnog okvira. Cilj je bio usmjeriti EU na put prema zauzimanju vodećeg položaja u svijetu u području vještačke inteligencije među jakom konkurencijom, posebno iz SAD-a i Kine. Revizori Suda procijenili su da li je Komisija provela te planove u djelo i analizirali njenu ulogu u doprinošenju razvoju evropskog ekosistema vještačke inteligencije. Drugim riječima, jesu li napori koje EU ulaže dovoljni da ne ostane po strani u toj velikoj tehnološkoj revoluciji?
Vještačka inteligencija tehnologija je koja obećava preobraziti ekonomije, podstaći rast i odgovoriti na društvene izazove, ali sa sobom ujedno nosi sigurnosne rizike te potencijal za ekonomske i društvene poremećaje. Pod tim pojmom obuhvaćene su razne tehnologije koje se mijenjaju i u slučaju kojih se razvija sinergija s drugim novim trendovima (npr. u područjima robotike, velike količine podataka i računarstva u oblaku, računarstva visokih performansi, fotonike i neuroznanosti). Velik pomak u tom području bio je razvoj algoritama za mašinsko učenje koji ne samo da mogu učiti iz velikih količina podataka upotrebom specijaliziranih procesora nego i s vremenom povećati svoju tačnost.
Budući da je vještačka inteligencija revolucionarna tehnologija, efikasna ulaganja i odgovarajuća regulacija bit će ključni faktori u određivanju brzine ekonomskog rasta u nadolazećim godinama. Predviđa se da će svjetsko tržište vještačke inteligencije u periodu 2024. – 2030. godišnje rasti za 15,8 % i 2030. dostići vrijednost od 680 milijardi eura. Nekoliko zemalja širom svijeta postavilo je strateški cilj zauzimanja vodećeg položaja u razvoju i uvođenju vještačke inteligencije. SAD već dugo predvodi utrku u vještačkoj inteligenciji, sa Silicijskom dolinom kao globalnim središtem inovacija u toj tehnologiji. Kina je također izradila plan razvoja s ciljem ulaganja javnih sredstava u vještačku inteligenciju i zauzimanja vodećeg položaja do 2030.
U EU odgovornost za podsticanje inovacija u području vještačke inteligencije i promociju njene upotrebe u prvom redu snose države članice. EU ima ulogu u podsticanju povjerenja potrošača u digitalnom sektoru, i to usklađivanjem nacionalnih pravila o digitalnim aspektima kao što su regulisanje vještačke inteligencije i razmjena podataka. Nadalje, Komisija namjerava pružiti finansijsku podršku ekosistemu vještačke inteligencije, ponajprije u sklopu istraživačkih i digitalnih programa EU. Koordinisanim planom za razvoj i upotrebu vještačke inteligencije evropskog porijekla iz 2018. Komisija je zacrtala put EU prema zauzimanju vodećeg položaja u svijetu u području vještačke inteligencije. Taj je plan preispitan i izmijenjen 2021. Glavni cilj bio je razviti ekosistem u kome vladaju povjerenje i izvrsnost u području vještačke inteligencije u EU. Ciljne vrijednosti EU za privatna i javna ulaganja u vještačku inteligenciju utvrđene su na ukupno 20 milijardi eura u periodu 2018. – 2020. i 20 milijardi eura svake godine tokom sljedećeg desetljeća. Komisija se obavezala na povećanje ulaganja u istraživanja i inovacije u području vještačke inteligencije finansiranih sredstvima EU na 1,5 milijardi eura u periodu 2018. – 2020. i 1 milijardu eura godišnje u periodu 2021. – 2027. Kad je riječ o nacionalnom finansiranju u sklopu strategija za vještačku inteligenciju, Francuska i Njemačka najavile su najveća ulaganja.
Kako bi procijenili efikasnost Komisijina doprinosa razvoju ekosistema vještačke inteligencije u EU, revizori Suda (i dalje stvarni, ne virtuelni) ispitali su njene mjere za koordinaciju provođenja planova EU za vještačku inteligenciju iz 2018. i 2021. Procijenili su i provođenje istraživačkih i inovacijskih aktivnosti te mjera u području vještačke inteligencije finansiranih sredstvima EU čija je svrha promocija primjene i povećavanja inovacija u tom području. U središtu aktivnosti revizora bila su sljedeća pitanja: podstiču li se naporima koje EU ulaže ulaganja u vještačku inteligenciju, jesu li ulaganja EU dovoljna i idu li u korak s drugim svjetskim predvodnicima u toj revolucionarnoj tehnologiji, kao i jesu li mjere za uvođenje i povećanje inovacija u području vještačke inteligencije finansirane sredstvima EU efikasne.
Izvještaj će biti objavljen na internetskim stranicama Suda 29. maja u 00.01.
(ERS, 29.04.2024. / Revizije info)
