Državna revizorska institucija Crne Gore ovih je dana objavila izvještaj o provedenoj reviziji učinka „Uspješnost provođenja politike rodne ravnopravnosti u Crnoj Gori ”, kojom se trebalo odgovoriti na pitanje: Da li državni organi preduzimaju adekvatne mjere za uspostavljanje i uspješno provođenje politike rodne ravnopravnosti?
U izvještaju se podsjeća da je rodna ravnopravnost priznata kao osnovno ljudsko pravo od osnivanja Ujedinjenih nacija, a da je danas jedna od temeljnih vrijednosti svih demokratskih društava.
U Nacionalnoj strategiji održivog razvoja do 2030. godine, koja predstavlja implementacioni dokument Agende održivog razvoja 2030 u Crnoj Gori, kao najznačajniji problemi u crnogorskom društvu istaknuti su nedovoljna primjena Zakona o rodnoj ravnopravnosti u praksi, ograničena zastupljenost žena na odgovornim pozicijama i prisutnost tradicionalne podjele uloga između žene i muškarca. Ovim dokumentom je, shodno cilju održivog razvoja 5, eliminacija rodne diskriminacije prepoznata kao posebna mjera, koja podrazumjeva uklanjanje svih zakonskih, društvnih i ekonomskih barijera ženskom osnaživanju. No, konkretni rezultati su porazni.
Prema rezultatima Indeksa demokratije iz decembra 2020. godine, a u poređenju sa mjerenjima iz 2007. godine, nivo rodne ravnopravnosti je na istom nivou kada je riječ o ravnopravnom učešću žena u društvenom životu, vlasti, diskriminaciji prilikom zapošljavanja i diskriminaciji u preduzećima i institucijama. Najnegativniji trend se mjeri kada je riječ o govoru mržnje prema ženama u medijima. Istraživanje Ženske političke mreže o nasilju nad ženama u politici u Crnoj Gori pokazalo je da uprkos iskoracima, brojni sistemski nedostaci i dalje predstavljaju izazov za političku participaciju žena, a patrijarhalni stavovi, predrasude i nedovoljan interes partija ključne su prepreke za njihovo aktivnije bavljenje politikom.
Subjekti revizije koju je provela DRI Crne Gore bili su: Ministarstvo ljudskih i manjinskih prava, Ministarstvo rada i socijalnog staranja, Ministarstvo finansija, Ministarstvo ekonomskog razvoja i turizma, te, Glavni grad Podgorica i Opština Berane (kao uzorak lokalnih samouprava).
Cilj revizije je bio utvrditi da li postoje rodno specifični ciljevi ili da li je rod integrisan u opšte ciljeve politike kako bi se garantovalo da oni doprinose otklanjanju rodnog jaza i kako bi se osiguralo da i žene i muškarci imaju jednake koristi od programa, projekata i usluga, te da li institucije preduzimaju adekvatne aktivnosti u cilju unapređenja rodne ravnopravnosti.
Krajnji cilj rodne revizije je da spriječi obnavljanje rodne diskriminacije u prividno rodno neutralnim politikama, programima i uslugama.
Ključni zaključak je očekivan: Provođenje politike rodne ravnopravnosti u Crnoj Gori nije u dovoljnoj mjeri uspješno.
Važeći normativni okvir podržava i afirmiše rodnu ravnopravnost u Crnoj Gori, iako još uvijek postoje izazovi u ostvarenju jednakosti u tretiranju i ostvarivanju prava za žene i muškarce. Međutim, institucionalno nedostaje odgovarajući cjelovit i koherentan okvir za ostvarivanje i unapređenje rodne ravnopravnosti u praksi, jer većina nadležnih i drugih državnih organa često nisu dosljedni ili u dovoljnoj mjeri posvećeni u provodjenju svojih zakonskih obaveza u vezi s rodnom ravnopravnošću ili su zaposleni u istim nedovoljno obučeni za provođenje rodnih politika. Stoga mehanizam odgovornosti za postizanje rodne ravnopravnosti pokazuje slabosti i u onim oblastima gdje postoji njegova odgovarajuća normativna uređenost. – navode iz DRI Crne Gore.
Konstatovano je i da Zakon o rodnoj ravnopravnosti, kao poseban akt koji uređuje ovu oblast, nije u dovoljnoj mjeri usaglašen sa potvrđenim međunarodnim ugovorima, opšte prihvaćenim standardima i odredbama relevantnih direktiva Evropske unije.
Takodje, identifikovani su nedostaci u provođenju i izvještavanju programskog rodnog budžetiranja, koji ukazuju na potrebu unaprjeđenja i preciznog definisanja nadležnosti i odgovornosti za provođenje budžetskih programa kod potrošačkih jedinica.
Revizijom je utvrđeno i da ne postoji dovoljno napredna i rodno raščlanjena statistika za praćenje stanja u društvu u ovoj oblasti
U cilju unaprjeđenja provođenja politike rodne ravnopravnosti u Crnoj Gori, Državna revizorska institucija Crne Gore dala je subjektima revizije 15 preporuka.
U skladu sa Protokolom o saradnji Državne revizorske institucije i Skupštine Crne Gore, konačan izvještaj DRI, nakon njegovog usvajanja na Kolegijumu DRI, dostavljen je Odboru za rodnu ravnopravnost Skupštine Crne Gore i vjerovatno će biti predmet rasprave na ovom odboru.
(T.H., Revizije info)
