“Održavanjem zgrade obezbjeđuju se funkcionalnost i bezbjednost zgrade kao cjeline i njenih zajedničkih dijelova u cilju obezbjeđenja i unapređenja uslova stanovanja, kao i zaštite života i zdravlja ljudi. Upravljanje održavanjem zgrade obuhvata sve organizacione poslove i aktivnosti koje se, u svrhu rukovođenja zgradom, kontinuirano preduzimaju radi njenog održavanja.”, navode iz Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske, objašnjavajući razloge zbog kojih su proveli reviziju učinka “Upravljanje održavanjem zgrada”, čiji je prateći izvještaj objavljen krajem septembra.
Provedena revizija je obuhvatila ispitivanje uloga, nadležnosti i odgovornosti: Vlade Republike Srpske, Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju, te jedinica lokalne samouprave.
Kako u ovoj zemlji bilo gdje da “zagrebeš” uočiš problem, tako je i provedena revizija pokazala da nisu u potpunosti uspostavljene i ispunjene pretpostavke za uspješno upravljanje održavanjem zgrada, te da u skladu s tim postoji potreba za unapređenjem ove oblasti u Republici Srpskoj. A nema sumnje da je tako i u ostatku države.
Revizija je konstatovala nedostatke na elementarnom nivou. Recimo, da nisu u potpunosti uspostavljene adekvatne evidencije o stambenom fondu, etažnom vlasništvu i zajednicama etažnih vlasnika. Da se Strategija obnove zgrada u Republici Srpskoj za period do 2050. godine, koja se nalazi u proceduri izrade, zasniva se na nepotpunim i neažurnim podacima.
Procjenjuje se da u Republici Srpskoj postoji minimalno 30% neregistrovanih zajednica etažnih vlasnika. Pritom, više od polovine registrovanih zajednica etažnih vlasnika ne funkcioniše uspješno. Na dan 31.12.2023. godine mandat više od polovine upravnika zajednica etažnih vlasnika je istekao. A jedinice lokalne samouprave ne upotrebljavaju predviđene instrumente i mehanizme za povećanje efikasnosti rada zajednica etažnih vlasnika.
U skladu sa osnovnim zaključkom, o neispunjenosti osnovnih pretpostavki za uspješno upravljanje održavanjem zgrada, utvrđeni su i pojedinačni zaključci.
“Evidencije u oblasti kolektivnog stanovanja, koje bi bile osnov za usmjeravanje i upravljanje, nadzor i pomoć investicionom ulaganju radi očuvanja funkcionalnosti, bezbjednosti i vrijednosti zgrada, nisu kompletne i pouzdane;
Adekvatne pravne, administrativne, organizacione i upravljačke pretpostavke za efikasan proces osnivanja i funkcionisanja zajednica etažnih vlasnika nisu u potpunosti uspostavljene;
Pravni okvir koji uređuje prava i obaveze etažnih vlasnika u pogledu upravljanja održavanjem zgrada, kao i postupanje nadležnih institucija za njegovu primjenu, ne obezbjeđuju ispunjenje privatnog i javnog interesa u oblasti kolektivnog stanovanja;
Pružanje pomoći republičkog i lokalnog nivoa vlasti u pogledu investicionog održavanja zgrada i poboljšanja standarda stanovanja u Republici Srpskoj se ne provodi na sistematičan, transparentan i dosljedan način;
Upravni i komunalno-inspekcijski nadzor ne doprinosi povećanju odgovornosti i uspješnosti u održavanju zgrada.”, zaključili su revizori, nakon provedene revizije.
Na osnovu nalaza i zaključaka, kreirane su preporuke, upućene institucijama koje imaju određene uloge, nadležnosti i odgovornosti u pogledu upravljanja održavanjem zgrada: Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju i jedinicama lokalne samouprave.
(T.H., Revizije info)
