Glavna služba za reviziju javnog sektora je po definiciji nezavisna institucija koja obavlja reviziju javnih računa vlade, ministarstva, jedinica lokalne samouprave kao i širok spektar drugih javnih institucija. Služba o tome kroz izvještaje obavještava Narodnu skupštinu RS na koji način je trošen javni novac.
…i nikom ništa
Tako je bilo i 2008. godine kada je Glavna služba za reviziju Republike Srpske, na čelu sa tadašnjim revizorom Boškom Čekom , utvrdila niz malverzacija prilikom izgradnje autoputa Banjaluka – Gradiška i cijelog postupka koji je pratio izgradnju. Tadašnji glavni revizor RS Boško Čeko utvrdio je 2008. godine da je cijena radova nakon potpisivanja osnovnog ugovora porasla za preko 150 procenata, dok zakon dozvoljava maksimalno 50 odsto. Izvještaj je usvojen u skupštini RS, mediji su neko vrijeme o tome pisali ali niko nikada nije pokrenuo nikakvu odgovornost u ovom slučaju. Slično je, kažu revizori, i u svim ostalim oblastima.
“Nikakvu svrhu nemamo od revizije, već samo nepotrebne troškove. Ako već neće odgovarati niko za negativan revizorski izveštaj, zašto se onda rade. Za koga. Nigdje u revizorskom izvještaju ne piše o stotinama miliona pokradenih i upropaštenih preduzeća a imamo afere koje su teške više stotina milona maraka pa niko ne odgovoara. Kako će odgovarati onda za pogrešno knjiženje ili nepoštovanje procedure javnih nabavki”, kaže Miladin Stanić, poslanik SDS-a u Narodnoj skupštini RS.
Neshvatljivo da niko godinama ne reaguje
Upravo to je problem kada je riječ o reviziji jer mnogi su mišljenja da revizorski izvještaji služe samo kako bi zadovoljili formu. Oni koji bi trebalo čak da odgovaraju, uglavnom su “van dometa” nadležnih organa i sankcija.
“U normalnim društvima revizorski izvještaj je nezavisni dokument koji predstavlja obavezu realizacije preporuka. Ukoliko nije ispoštovano bilo šta od preporuka onda je to lična odgovornost prvih ljudi tih javnih organa a onda i svih u lancu. Neshvatljvo je da niko godinama ne reaguje”, kaže ekonomista Zoran Pavlović.
Javne nabavke su rak rana cijelog društva i procjenjuje se da se preko njih godišnje “uberu” milioni maraka u privatne džepove. Upravo javne nabavke, poručuju iz Službe za reviziju BiH, biće predmet interesovanja u ovoj godini.
“Fokus revizije, finansijske revizije, revizije učinka, biće javne nabavke. Ako ništa drugo onda zbog činjenice da se iz budžeta institucija BiH izdvaja od 200 do 250 miliona maraka čije se trošenje mora pratiti”, kaže Ranko Krsman, zamjenik revizora BiH.
Obavezno otkloniti nedostatke
Glavna služba za reviziju javnog sektora daje preporuke za otklanjanje nedostataka u izvještajima, tamo gdje utvrde da oni postoje. Služba može da da pozitivno, negativno ili mišljenje sa rezervom u zavisnosti od stepena poštovanja zakonskih procedura, odnosno da li je nešto urađeno mimo zakona ili ne. Te javne institucije obavezne su da otklone nedostatke, ukoliko je revizor dao negativno ili mišljenje sa rezervom.