Od 3 nacionalna parka, koliko ih zasad ima Republika Srpska, dva od njih – „Sutjeska“ i „Kozara“ – su bila predmet finansijske revizije Glavne službe za reviziju javnog sektotora RS. I to za 2018.
Oba ova „stara“ nacionalna parka, osnovana 1965. i 1967. u tada provedenoj reviziji dobili su „mišljenje s rezervom“ za obje komponente finansijske revizije – i za finansijske izvještaja i za usklađenost sa zakonima.
Nacionalni park „Sutjeska“ dobio je i 10 revizorskih preporuka, za otklanjanje uočenih nedostataka, grešaka i nezakonitosti. A Nacionalni park „Kozara“ 11.
Tri godine kasnije, Glavna služba za reviziju javnog sektora RS izvršila je provjeru realizacije ovih preporuka i o tome objavila izvještaje.
U oba izvještaja konstatovana je nedovoljna realizacija i oba ova javna preduzeća, odnosno njihova rukovodstva, dobila su „negativan zaključak“ o provođenju preporuka.
NP Sutjeska je, naime, od 10 dobijenih preporuka u potpunosti realizovala tek tri (još 4 djelimično), a NP „Kozara, od 11 dobijenih – 4 (uz još 5 djelimično).
Nacionalni parkovi bili su obuhvaćeni i revizijom učinka „Zaštita i očuvanje prirodnih dobara“, o kojoj je Glavna služba za reviziju javnog sektora RS objavila izvještaj krajem prošlog mjeseca. I u kojem je konstatovano da se zaštićenim prirodnim dobrima upravlja neefikasno i na način da se u dovoljnoj mjeri ne obezbjeđuje očuvanje i unapređivanje biološke, geološke i pejzažne raznovrsnosti.
Revizori su konstatovali prekomjernu sječu šume u nacionalnim parkovima. I da se planiranje sanitarnih sječa nije zasnivalo na stanju i količinu prelomljenih, izvaljenih, oboljelih i suvih stabala utvrđenom od strane nadzornika.
Analizom izvještaja o poslovanju i provedenim intervjuima u nacionalnim parkovima zapaženo je postojanje nekontrolisanog sakupljanja ljekovitog, jestivog i aromatičnog bilja i ostalih šumskih proizvoda, što bez dovoljnih saznanja upravljača o njihovom stanju, raspoloživosti, ugroženosti i statusu zaštićenosti dodatno usložnjava situaciju.
Osim navedenog, revizori su konstatovali da su prisutni i krivolov, nedozvoljen izlov riba, upotreba nedozvoljene opreme i alata za ribolov, nedozvoljena sječa šume i slično. Kontrola sportskog ribolova nije vršena na način koji smanjuje rizik od izlova veće količine ribe od dozvoljenog, već je, kako ističu, bazirana na principu povjerenja.
Revizori su konstatovali i da postoji organizovana protivpožarna služba, sa osnovnom opremom za gašenje početnog požara. Međutim, upravljači nisu opremljeni za osmatranje i rano uočavanje požara, što, uz neprohodnost šuma za brzi pristup požarištu, znatno smanjuje šansu za brzo gašenje požara.
Itd.
Inače, u Bosni i Hercegovini je zaštićeno 37 područja na ukupnoj površini od 105.602 hektara što predstavlja manje od 3% teritorije BiH. Preporuke Evropske unije su da svaka zemlja treba zaštititi najmanje(!) 10% svog područja. Slovenija je zaštitila čak 72%.
Nadležnost u oblasti zaštite prirode u BiH regulirana je na entitetskom i nivou Brčko Distrikta BiH Dio nadležnosti u oblasti zaštite prirode uređen je na državnom nivou i odnosi se na sprovođenje međunarodnih obaveza BiH.
Osim pomenuta dva, BiH ima još dva nacionalna parka – NP “Una”, u FBiH, osnovan 2008. i NP “Drina”, u RS, osnovan 2017. Oni do sada nisu bili predmet posebnih (njima posvećenih) finansijskih revizija. Ali su preporuke u vezi s njima davane u finansijskim revizijama drugih institucija.
Recimo, u vezi sa Nacionalnim parkom “Una” je, u izvještaju o provedenoj finansijskoj reviziji Federalnog ministarstva okoliša i turizma za 2021. godinu, zbog nerealizovanosti, ponovljena ranije data preporuka Federalnih revizora da se imenuje Komisija za nadzor i provjeru namjenskog utroška sredstava transfera za JP Nacionalni park „Una“ i “utvrdi realan rok za sačinjavanje konačnog izvještaja o nadzoru, koji je potrebno izvršiti u zadatom roku. “
(T.H., Revizije info, 20.12.2022.)
